سÙالینههای اولیه عاری از هرگونه لعاب کاری Ùˆ قرار گرÙتن در کوره بودند. در زمانهای گذشته هنرمندان از ترکه درختان، برای تولید Ù…Øصولات سÙالی Ú©Ù…Ú© میگرÙتند. یکی دیگر از خلاقیتهایی Ú©Ù‡ در آن دوره برای تولید اقلام سÙالی انجام Ù…ÛŒ شد، استÙاده از سبد به عنوان قالب سÙال بود. در ادامه این مطلب به تÙصیل در خصوص تاریخچه ظهور سÙال میپردازیم.
خلق ظرو٠سÙالی؛ هنری دیرینه
با دقت در ظرÙهای سÙالی منقوش Ùˆ غیرمنقوش Ú©Ù‡ از مکانهای مختلÙÛŒ در ایران به دست آمدهاند، در مییابیم Ú©Ù‡ تاریخچه پیدایش تعداد بسیاری از نمونههای سÙالین، Øتی به دوره پیش از تاریخ ایران نیز برمیگردد.
در دورانهای گذشته، بسیاری از آثار سÙالین را با مردگان دÙÙ† میکردند! Ùˆ این امر به علت عقیده خاص آنها بوده است. مردم آن زمان معتقد بودند Ú©Ù‡ نیازهای مادی انسانها پس از مرگ آنها نیز همچنان ادامه دارد. به همین دلیل در هنگام به خاک سپردن مردگان، خوراکی Ùˆ آشامیدنیهای مورد نیاز مرده را درون ظرÙهای سÙالی ریخته Ùˆ با آنها دÙÙ† میکردند.
کشاورزی؛ عاملی موثر در سÙالگری
اÙراد مطلع در Øوزهی پیدایش سÙالگری در این عقیده هستند Ú©Ù‡ شروع کشاورزی Ùˆ استقرار انسانها در Ù…ØÙ„ عکسهای خاصی بوده است؛ این امر یکی از عوامل موثر در تولید ظرو٠سÙالی در تاریخ بوده است.
همچنین با بررسیهایی Ú©Ù‡ در برخی از آثار سÙالی Ú©Ù‡ از مناطقی همچون گنج دره Ùˆ غارهای کمربند Ùˆ هوتو در Øوالی بهشهر به دست آمده است، به خلق سÙالگری در هشت هزار سال پیش در ایران Ù¾ÛŒ میبریم.
پیدایش کوره پخت؛ تØولی عظیم در سÙالگری
بدیهی است Ú©Ù‡ آثاری Ú©Ù‡ قبل از پیدایش کوره پخت سÙالگری تولید شدهاند، از جنبه Ú©ÛŒÙÛŒ تÙاوتهای به سزایی با آثار پس از پیدایش کوره سÙالگری دارند. کوره پخت سÙالگری در شش هزار ساله پیش خلق شد؛ Ùˆ این پیدایش انقلابی گسترده را در هنر سÙالگری ایجاد کرد. پیدایش کوره سÙالگری، رونق بسیار گستردهای را در خصوص این هنر پدید آورد.
اختراع چرخ سÙالگری؛ ایجاد خلاقیت های بیشتر
در Øدود هزاره چهارم هجری قمری، چرخ سÙالی ساده رونمایی شد. در واقع Ø´Ú©Ù„ بخشیدن اصولی به آثار سÙالی را میتوان به این دوره نسبت داد. همچنین وجود اشکال متÙاوتتر Ùˆ خلاقانهتر Ùˆ ظری٠کاریهای چشمنواز در ظرو٠سÙالی را میتوان مدیون خلق چرخ سÙالگری دانست. یکی دیگر از مزایای پیدایش چرخ سÙالی، تولید بسیار بیشتر انواع Ù…Øصولات سÙالی بوده است.
آثار سÙالی هزاره سوم شوش؛ موید Ú©ÛŒÙیت بالا
لازم به ذکر است Ú©Ù‡ پس از اختراع کوره Ùˆ چرخ سÙالگری، Ùˆ با بررسی آثار سÙالی مربوط به شوش Ú©Ù‡ در هزاره سوم صورت گرÙته بودند، نتایج جالب توجهی به دست آمد. این آثار موید استÙاده از چرخ سÙالگری در تولید خود بودهاند. این Ù…Øصولات سÙالی در دمای مناسب Û±Û°Û°Û° درجه سانتیگراد، به پخت رسیدند.
زادگاه ظرو٠سÙالی منقوش
خوب است بدانید Ú©Ù‡ ظرو٠سÙالی منقوش Ú©Ù‡ در ایران کش٠شدند مربوط به مناطقی همچون سیالک، لرستان، تپه Øسنلو (آذربایجان)ØŒ تپه Øصار (دامغان)ØŒ اسماعیلی آباد(قزوین) Ùˆ تخت جمشید بودهاند. این سÙالینهها از جمله زیباترین آثار سÙالی جهان به شمار میآیند. با دقت در ظری٠کاریها Ùˆ هنرمندیهای به کار رÙته در این آثار، به مهارت هنرمندان تولید کننده این سÙالینههای منØصربهÙرد، Ù¾ÛŒ میبریم.
این سÙالینههای مخصوص با نقش Ùˆ نگارها Ùˆ رنگ Ùˆ لعاب جذاب خود توجه بسیاری از اÙراد را به خود جلب کردند. اغلب این سÙالها به رنگ قرمز آجری بودهاند؛ همچنین در این ظرو٠شاهد نقشهای خاص سیاه رنگ نیز هستیم.
Ø·Ø±Ø Ùˆ نقشهای Ùˆ تماشایی به کار رÙته شده در این ظروÙØŒ علاوهبر جنبه زیبایی Ùˆ تزئینی Ú©Ù‡ در آنها ایجاد کرده است، بیانگر موارد دیگری نیز میباشد. برای نمونه هنرمندان سÙالگر در آن دوره با تولید Ù…Øصولات سÙالی Ùˆ نقشهایی Ú©Ù‡ در آنها ایجاد میکردند، جنبههای گوناگون زندگی خود را نیز بیان میکردند. این ظرو٠نشأت گرÙته از انواع Øالات Ùˆ اØساس هنرمندان سازنده آنها همچون ترس امید Ùˆ آرزو Ùˆ آرمانهای آنها بوده است.
ظرو٠پذیرایی
